2 lutego Kościół
katolicki obchodzi święto Ofiarowania Pańskiego. Czyni to na pamiątkę
ofiarowania przez Maryję i Józefa ich pierworodnego syna, Jezusa, w świątyni
jerozolimskiej. W polskiej tradycji jest to też święto Matki Bożej
Gromnicznej. 2 lutego przypada także Dzień Życia Konsekrowanego. Siostry i
bracia zakonni, podobnie jak Jezus w świątyni Jerozolimskiej, ofiarowują
swoje życie na wyłączną służbę Bogu. Według Ewangelii Jezus, zgodnie z prawem
żydowskim, jako pierworodny syn był ofiarowany Bogu w świątyni
jerozolimskiej. Wtedy też starzec Symeon wypowiedział proroctwo nazywając
Jezusa "światłem na oświecenie pogan i chwałą Izraela". Dlatego
święto to jest bogate w symbolikę światła.
W Jerozolimie,
gdzie Ofiarowanie Pańskie obchodzone było już w IV w. odbywały się -
zazwyczaj nocą - uroczyste procesje ze świecami. Liturgiczną datę święta
wyznacza upłynięcie czasu oczyszczenia Maryi po urodzeniu dziecka.
W Kościele
zachodnim święto zostało wprowadzone w VII w. W Rzymie w tym dniu odbywała
się najstarsza maryjna procesja, której uczestnicy nieśli zapalone świece.
Prawdopodobnie ta procesja do największego sanktuarium rzymskiego - bazyliki
Matki Bożej Większej - nadała świętu Pańskiemu charakter maryjny, który z
wolna zaczął przeważać.
Od X w. pojawia
się obrzęd poświęcenia świec, który jeszcze podkreśla i ubogaca symbolikę
światła. Nawiązuje ona bezpośrednio do wielkanocnego paschału, który wyraża
zwycięstwo nad śmiercią, grzechem i szatanem. Ofiarowanie Jezusa oznacza
początek nowego przymierza i nowego kapłaństwa, w którym Syn Boży sam jest
Świątynią, Kapłanem i Ofiarą. Treść tego święta podkreśla zamierzoną przez
Boga powszechność zbawienia, które ma objąć nawet pogan.
W Polsce święto
ma charakter zdecydowanie maryjny - Matki Bożej Gromnicznej. Tak jak Maryja
wniosła Jezusa do świątyni jerozolimskiej, tak też przynosi światło
wierzącym. W kościele dokonuje się poświecenia gromnic. Zapalone gromnice
daje się do rąk konającym.
Na znak
zawierzenia Maryi w czasie klęsk, szczególnie podczas burzy, w domach i
gospodarstwach, również zapala się gromnice. Jako gromnice służą też świece
chrzcielne, kiedy to w życie nowo ochrzczonej osoby wkracza światło wiary,
która prowadzi przez życie.
Dzień Matki
Boskiej Gromnicznej miał przez cale stulecia wielkie znaczenie w roku
kalendarzowym na wsi. Wtedy pachołkowie i służące otrzymywali zapłatę za
przepracowany rok i mogli zmienić chlebodawcę. Z maryjnym świętem łączyły się
też przysłowia wyrażające radość na nadchodzącą wiosnę, jak np. „Gromnica –
zimy połowica”, „Na Gromniczną mróz – chowaj chłopie sanie, szykuj wóz, czy
„Na Gromniczną ciecze – to się zima wlecze”. W tym dniu pochmurne niebo
zwiastuje dobry, obfity rok, zaś słoneczne - przeszkody i trudności.
|